AsiaNet-Pakistan Premier Editorial Content and Press Release Distribution Service
بوسټن ،22نومبر 2010ء /پي آر نيوز وائر ـ ايشيا نئټ /
د ويکسين نوي تحقيق پوليو باندي کار ژر ترژره ختمولو لپاره مضبوط معاشي جواز ورکوي
نن جاري شوي په يوه نوي تحقيق (پلټني) کي دا تخمينه لګول شوې که راتلونکي پنځه کلونو کي دننه د سرکش پوليو ناروغي خوريدلو لړئ بنده کړې شي نو د پوليو د خاتمې د نړيوال ګامونوڅخه به تقريباً50-40 کرب امريکائي ډالر ګټه ورکولې شي ـ دا تحقيق د نړيوال هيلته کميونټي لخوا تر اوسه پوري د اخستونکي دوهمي لوي منصوبې ګلوبل پوليو ايريډي کېشن انيشي ايټو ( جي پي اي آئي) د ګټي او داو خرڅ صحيح تخمينه ورکوي ـ دا تحقيق په يو داسي مشکل وخت کي راغلې چي د روان کال په اوائل کي په تاجکستان او جمهوريه کانګو کي وبا خوره شوه ـ کوم چي د پوليو د خاتمې لپاره په کېدونکو ګامونو کي د ځنډ څرګندونه کوي ـ
په مجله ويکسين کي خپاره شوي تحقيق “ګلوبل پوليو ايريډي کېشن انيشي ايټو اقتصادي جاج(جائزه)” په 1988ء کي د جي پي اي آئي د جوړيدو څخه تر اوسه پوري د کېدونکي سرمايه کارئ او د 2035ء پوري کيدونکي متوقع سرمايه کاري باندي غور وکړې شوـ په دې موده کي جي پي اي آئي د هلو ځلو څخه ماشومانو کي د پوليو د ۸ ملين څخه زيات د پوليو کېسونه ختم شوي دا د کم خرڅ د درملنه (علاج) او پروډکټوټي (productivity)کي د زياتوب څخه کيدونکې د لکهونو ډالرو د بچت ترجماني کوي ـ
د تحقيق (پلټني) څخه دا هم څرګنده شوې چي ددې مودې پر مهال “ايډ ـاون “جي پي اي آئي د هلو ځلو څخه د روغتيا کي شه والي او اقتصادي ګټه کي زياتوب شوې دې ـ په خاصه توګه ،دې کي ژوند محفوظه کولو لپاره وټامن اې سپليمنټس څخه ګټه کي 90-17 کهرب ډالرو د زياتوب تخمينه لګول شوې ،کوم چي جي پي اي آئي پوليو ويکسين سره ورکوي ،
د تحقيق مصنف کډ رسک انکار پوريټډ ډاکټر راډباوډډيونټجر ټبنز ويلي دي چي “د پوليو خاتمه انسانيت او معاشي توګه ډير شه معامله ده ـ جي پي اي آئي ماشومان ددې معذوري او د مړيني څخه بچ کولو لپاره او پرمختګ کوونکي هېوادونه اونړي د اقتصادي ګټو پوهه کولو قابله جوړوي “ـ
د تحقيق ترمخې بشپړه خاتمه کي کيدونکي ځنډ ګران پريوزي ، د ځنډ پرته جي پي اې آئي اوس هم خالص اقتصادي ګټه ترلاسه کوي ـ
دبل اينډ ميلنډا ګيټس فاؤنډيشن نړيوال روغتيا پروګرام مشر ډاکټر ټاچي يمانډا ويلي دي “پوليو خاتمې کي اوس هم سرمايه کاري معاشي سره اخلاقي ضرورت هم دې ـ دا تحقيق نړيوال پوليو په خاتمه کي بشپړه او جدي فنډنګ لپاره صفا کېس وړاندي کوي او هر ځاي د امير او غريب ماشومانو ته ددې ناروغي څخه ژغورنه په شه توګه کولې شي ـ
جي پي اي آئي د پوليو په نړيوال پېشو کي د 1988ء څخه تر اوسه پوري 99فيصده پوري کمبوت راوستلو او په 1999ء کي ټائپ 2سرکش پوليوناروغي ختمولو کي کاميابه شوي دي ـ ټائپ 1او د ټائپ 3د خوريدلو د بشپړه خاتمې لپاره هلي ځلي په چټکي سره رواني دي کوم چي په افغانستان ، هند ، نائيجيريا او پاکستان په کوچنئ سيمو کي موجوديت لري او په ځيني هېوادونو کي بېرته مضبوطيژي په کوم کي چي انګولا او عوامي جمهوريه کانګو شامل دي ـ د ناروغي د خاتمې پوري ټولو هيوادونو کي ددې وائرس خوريدو ويره ده لکه څنګه چي په 2010ء کي په تاجکستان او جمهوريه کانګو کي پوليو د خوريدو پر مهال وليدل شو ـ په کانګو کي د اوسني ناروغي خوريدلو له آمله تر اکتوبر پوري اکيوټ فليسډ پير الائسز ( اې ايف پي ) د 200څخه زيات کېسونه مخي ته راغلي دي ، کوم چي زياتره د 15عمر څخه زيات خلک متاثره کړل ـ
د تحقيق سنيئر مصنف کډرسک ډاکټر کمبر لې تهامسن ويلي دي چي “دا شان پلټني (تحقيق) د تحفظ په قدر کي د زياتوب لپاره د خلګو مرسته کوي ” ـ هيچا هم دپرمختګ کوونکو هېوادونو کي د انسداد د قدر پوشتنه ونکړه چيرته چي په خوش قسمتي باندي دا ناروغي هئره کړې شوې ده، لاکن د تهامسن ترمخه “د ناروغي د ختمولوعملياتو په شان لکه ويکسي نيشن عموماًد قدردانئ پرته چليژي ولي چي دهغو ناروغئ کئسونه شمارل ګران وي کوم چي تر اوسه نه دي څرګنده شوي ـ” تحقيق د اصل قدر يو مثال ورکوي کوم چي په ماشومانو کي نشوونما او روغتياکي بين المللي مرستي او د سرمايه کارئ څخه راځي ـ
تحقيق د 104هېوادونو مشاهده کړې ده کوم چي د جي پي اي آئي څخه نئغ په نئغه ګټه ترلاسه کوي په کوم کي چي زياتره غريب هېوادونه دي ـزيات آمدن ترلاسه کوونکي هېوادونه جي پي اي آئي څخه له وړاندي دا ناروغي ختم کړې ده ـدا رنګه د تحقيق مجوزه خالص ګټه کي پرمختګ کوونکي هېوادونو کي دوړاندي څخه موجود اصلي ګټه پکي شامل نه ده ـ
په هارورډ اسکول آف پبلک هيلتهه کي کډ رسک د منصوبې د خاوند په توګه په 2009ء کي پئل کيدونکي آزاد ګټه نه کوونکې تنظيم کډ رسک انکار پوريټډ ددې پلټنو رهنمائي وکړه ـ په نورو ګډون کوونکو کي يو ايس سينټر برائې ډيزيز کنټرول اينډ پريونشن ( سي ډي سي ) ، ډيلفټ يونيورسټي آف ټيکنالوجي او ګلوبل پوليو ايريډي کئشن انيشي ايټو شامل دي ـ سي ډي سي د هارورډ اسکول آف پبلک هيلته سره په يوه لوظنامه سره سم د پلټنو لپاره خپله مرسته ورسره وکړه ـ
جي پي اي آئي يو پبلک ـ پرائيويټ شراکت داري ده د کوم رهنمائي قامي حکومتونه ،ورلډ هيلته آرګنائزيشن ، روټري انټر نئشنل ، سي ډي سي او د ملګرو ملتونو د ماشومانو لپاره فنډ( يونيسيف ) او مرسته کوونکي تنظيمونو پشمول بل اينډ ميلنډا ګيټس فاؤنډيشن کوي ـ
کډ رسک انکار پوريټډ لپاره تماس
http://www.kidrisk.org/mainFrame/poliopub18.html
ويکسين لپاره تماس
http://www.sciencedirect.com/science/journal/0264410X
ذريعه :کډ رسک انکار پوريټډ
تماس :کمبرلې تهامسن (Kimberly Thompson)
+1-617-680-2836
kimt@kidrisk.org
يا
راډ باؤډ ډيو نټجر ټبنز(Radboud Duintjer Tebbens)
+1-857-383-4235
rdt@kidrisk.org
دوړه د کډ رسک انکار پوريټډ لپارهa